Opowieści Lwowskie. Kluczyki czyli kilka słów o Lwowie i lwowskiej Wielkanocy.

Pisząc Leośkę siłą rzeczy przeczytałam sporo pozycji o dawnym Lwowie. Zaczynałam z myślą, że skoro podjęłam się tego tematu, to muszę jak najlepiej poznać tamto miasto, jego klimat i mieszkańców. Podchodziłam do tego hmm... Jakby to określić? Poważnie? To chyba dobre słowo. Bo chciałam by Ci, którzy sięgną po książkę, poczuli się w dawnym Lwowie, jak u siebie. By został odczarowany. By nikt nie musiał mówić:
"A Lwów to dla mnie zagranica"
Znacie tę piosenkę? Jeżeli nie to wysłuchajcie jej proszę. Od początku do końca. Jest piękna od słów poczynając na wykonaniu kończąc.

Ale żeby temu sprostać najpierw ja musiałam się z Lwowem zapoznać. I im więcej czytałam, słuchałam, oglądałam, tym bardziej miasto, w którym Leontyna przeżyła swoje dzieciństwo mnie oczarowywało. W końcu doszło do tego, że Lwów mnie omamił, zaczarował i rozkochał w sobie. I to na amen. Do tego stopnia, że było mi żal go opuszczać. I tak praca nad Leośką sprawiła, że do moich licznych miłości i tęsknot doszła jeszcze ta jedna: lwowska. Tym gorętsza i bardziej paląca, że nie do zrealizowania. Wszak tamtego dawnego Lwowa już nie ma. Nie będzie można go dotknąć, powąchać posmakować. Więc jednak trochę zagranica... Zmiotła go z powierzchni ziemi wojna. Ale można o nim pamiętać wraz z tymi, którzy o miłości do tego miasta pisali, mówili i o nim śpiewali.
Pojutrze już Wielkanoc. We Lwowie przygotowywano się do niej z ogromnym wyprzedzeniem. Trzeba było nie tylko upiec baby i mazurki, ale także wszystko wysprzątać, wyczyścić, wyprasować. Dom miał pachnieć pastą do podłóg, ciastem i... kwiatami. Właśnie tak, bo symbolem nadchodzącej Wielkanocy był nie tylko cukrowy baranek (często zakupowany w cukierni Zalewskiego, cukierni jedynej w swoim rodzaju, czy wiecie, że codziennie rano wylatywał ze Lwowa samolot dostarczający słodkie cudowności Zalewskich do Warszawy i Paryża? Ale o tym kiedy indziej, bo mam coś co chciałabym Wam pokazać, coś co z cukiernią jest bezpośrednio związane), ale też kwiaty. Bukieciki fiołków, przylaszczek, prymulek zdobiły lwowskie domy. Pomyślcie sobie o Wielkanocy pachnącej fiołkami... Albo o barwach prymulek na świątecznym stole... Z tymi ostatnimi wiąże się sporo opowieści. Ponoć Święty Piotr pewnego razu zgubił klucze od bramy do raju i odnalazł je tylko dlatego, że z upuszczonych kluczy wyrósł pęk prymulek.
Wierzono także, że przypięte do sukni mają moc przyciągania mężczyzn i uwaga! Otwierania ich serc i budzenia ciepłych uczuć. Może stąd wzięła się ich ludowa nazwa "kluczyki"?
W każdym razie prymulki gościły na lwowskich stołach i parapetach. W Wielki Piątek Lwowianie wyruszali w odwiedziny na Boże Groby. Już od godziny 14 ulice wypełniały się ludźmi spieszącymi od kościoła do kościoła i podziwiającymi artystycznie wykonane Boże Groby. Pani Janina Augustyn - Puziewicz w swoich wspomnieniach zawartych w książce "Lwów wspomnienie lat szczęśliwych" tak pisze o tej tradycji:
"Zgodnie z być może tylko naszą domową tradycją należało odwiedzić dwanaście kościołów. Mój wiek nie był przyczyną do złagodzenia zwyczaju.Toteż wędrowaliśmy ręka w rękę, od kościoła do kościoła, od grobu do grobu. W każdym kościele Boży Grób był inny, co jeden to piękniejszy. Wszystkie tonęły w tiulach, muślinach, powodzi świateł i kwiatów. Hiacyntów i hortensji było najwięcej. Majestat cierpienia i śmierci sprawiał, iż charakter tych uroczystości był jedyny w swoim rodzaju".
Pozwolicie, że nie będę opisywać całej wędrówki, ale zacytuję jeszcze jeden fragment:
"Po odwiedzeniu Bożego Grobu w kościele OO. Bernardynów odwiedzaliśmy Boży Grób w kościele OO. Karmelitów na górce i schodziliśmy do kościoła OO. Jezuitów. W tym kościele był zawsze ogromny tłok. Przyczyną były maluchy, których nie sposób było od Bożego Grobu odciągnąć. Tu śpiewały kanarki! Chyba wolno latające. Kwiaty i ptaki sprawiły, że ten Boży Grób był dla mnie zawsze najpiękniejszy i taki, choć w mglistych wspomnieniach, pozostał. Hiacyntów było przy tym Bożym Grobie tak dużo, że cały kościół nimi pachniał. Były nie tylko w kolorach, ale każdy kolor był w odcieniach od najciemniejszego do najjaśniejszego."
Wyobrażacie sobie kościół tonący w kwiatach, dzieci nie mogące oderwać oczu od kanarków? Tłumy ciągnące od kościoła do kościoła? Ci którzy nie zdążyli odwiedzić Bożych Grobów w piątek mogli dokończyć wędrówkę w sobotę do godziny 18...
Jutro u nas też nastanie Wielki Piątek. Duża część z nas spędzi go na zakupach, pieczeniu, gotowaniu... A może ktoś z Was da się skusić i w czasie ostatnich zakupów sięgnie również po doniczkę z kwitnącymi prymulkami? I pomyśli o tym, że kiedyś w  wielu domach one kojarzyły się z wiosną, Wielkanocą i świętami. Może dacie się namówić i w ten sposób ocalicie kawałek pachnącego, barwnego Lwowa? Bo ja na pewno ulegnę temu pragnieniu.